«معماری سازمانی» چارچوبی برای تبیین، هماهنگ سازی و همسوسازی کلیه فعالیت‌ها و عناصر سازمان در جهت نیل به اهداف راهبردی سازمان است.در معماری سازمانی تمام جنبه‌های سازمان نظیر کاربران، موقعیت های جغرافیایی، نحوه توزیع آنها، فرایندهای حرفه، راهبردها، ماموریت سازمان و غیره در نظر گرفته می‌شود.
هدف اصلی از بکارگیری معماری سازمانی ایجاد ارزش افزوده در خصوص توسعه و بکارگیری زیرساخت‌های فناوری اطلاعات در سازمان است. در طرح معماری سازمانی همیشه باید این سئوال مطرح شود که چه ارزشی از این طرح ایجاد شده و چه کسی به این ارزش نیاز دارد؟
باید تعیین شود که معماری سازمانی به دنبال رفع چه مشکلاتی در سازمان است و چه عواملی سبب شده است تا نیاز به تعریف معماری سازمانی احساس شود. اهداف معماری سازمانی باید به روشنی مشخص شده و معماری نیز در نهایت به نحوی تعریف و پیاده‌سازی شود تا اهداف مذکور محقق شوند. معمولا طرح‌های معماری سازمانی در راستای ایجاد تحول برای جبران مشکلات جاری و یا دستیابی به سطوح بالاتری از کارایی تعریف می‌شوند. این اهداف ممکن است در هر سازمان نسبت به سازمان دیگر تفاوت‌هایی داشته باشند بنابراین قبل از اقدام سازمان به تعریف و پیاده‌سازی معماری باید اهداف آن به روشنی مشخص گردد.
هرم معماری سازمانی:
هر لایه (یا حوزه) معماری سازمانی، به اجزائی اشاره دارد که فرآیندها را اجرا می‌کنند و به لایه‌های بالاتر از خود خدمات ارائه می‌دهند. حوزه های معماری که با عنوان لایه های معماری نیز شناخته می‌شوند عبارتند از:
- لایه محیط: شرکت ها و فعالیت های خارجی که توسط کسب و کار نظارت، حمایت یا هدایت می شوند
- لایه کسب و کار: واحدهای سازمان که به یکدیگر و به نهادهای خارجی خدمات ارائه می دهند
- لایه داده‌ها: اطلاعات تجاری و سایر داده های ارزشمندی که ذخیره شده اند
- لایه سیستم اطلاعاتی: نرم افزارهای سازمانی که به یکدیگر و به واحدهای سازمانی، خدمات ارائه می دهند
- لایه فناوری: سخت افزارهای عمومی، شبکه و پلتفرم های نرم افزاری که در خدمات یکدیگر و واحدهای سازمان هستند
هر کدام از این لایه ها کار را به لایه بعدی واگذار می کند.
چهارچوب های معماری سازمانی :
چهارچوب معماری سازمانی (EA Framework) مجموعه ای از فرآیندها، قالب ها و ابزارهایی است که برای ایجاد معماری سازمانی (EA) استفاده می شود.
چهارچوب های معماری سازمانی انواع مختلفی دارند که متناسب با نیاز سازمان‌ها انتخاب می‌شوند. برخی از نمونه چهارچوب های معماری سازمانی، عبارتند از:
- چهارچوب Zachman برای معماری سازمانی: که شش نقطه معماری و همچنین شش ذینفع اصلی را پوشش می دهد و به تعریف و استانداردسازی اجزای معماری فناوری اطلاعات کمک می‌کنند.
- چهارچوب معماری یکپارچه (UAF): که یک چهارچوب معماری سازمانی پیچیده اما انعطاف پذیر است و برای توسعه نرم‌افزارهای نظامی و دولتی و همچنین استفاده در کسب و کارها مناسب است.
- معماری سازمانی چابک: که سازمان را حول مجموعه ای انعطاف پذیر و گسترده از ساختارها و فرآیندهایی که قابلیت رشد دارند، متمرکز می کند. این معماری می‌تواند نقش مهمی در تحویل نرم افزار چابک داشته باشد.
- چهارچوب معماری سازمانی فدرال (FEAF): که یک مدل مرجع است که در سال ۱۹۹۶ برای اثربخشی فناوری اطلاعات در دولت ایالات متحده طراحی شده است، اما می تواند در شرکت های خصوصی نیز استفاده شود.
